Hydrocefalus

Iemand met hydrocefalus heeft teveel hersenvocht in de hersenen. Dit komt omdat het hersenvocht niet goed weg kan. Vocht in de hersenen zorgt voor bescherming van de hersenen. En het zorgt er ook voor dat zenuwcellen goed kunnen werken. Als er iets mis gaat met het vocht dat normaal door de hersenen stroomt dan kunnen de hersenkamers (ventrikels) wijder worden. De hersenen kunnen door hydrocefalus beschadigen. Of er schade is en hoe ernstig dat is kan van persoon tot persoon verschillend zijn.

Soms is hydrocefalus aangeboren en soms ontstaat het later in het leven. Het kan verschillende oorzaken hebben. Veel van die oorzaken zijn niet erfelijk. Een ander woord voor hydrocefalus is waterhoofd.

Bij een baby ziet hydrocefalus er vaak uit als een groot hoofd dat te snel groter wordt. Kinderen met hydrocefalus geven soms over. Andere kinderen zijn erg slaperig en/of zijn sneller geprikkeld. Ook kan een baby moeite hebben met drinken. Soms groeien ze niet goed en sommige kinderen voelen slap aan.
Door de hydrocefalus kan het kind problemen krijgen met bewegen en heeft het soms minder gevoel in het lichaam. Er zijn kinderen met deze aandoening die problemen hebben met zien. Ook kan het kind hoofdpijn of epilepsie hebben.

Bij oudere kinderen en volwassenen met hydrocefalus kan de schedel niet meer groter worden. Zij hebben vaak last van hoofdpijn, misselijkheid en wazig of dubbel zien. Soms krijgen ze problemen met denken en dingen onthouden. Ook kan iemand problemen met het evenwicht en met bewegen hebben. Sommige mensen kunnen hun plas niet meer goed ophouden.

Heb je een vraag? Mail ons.

ALLES SLUITEN
    • Andere namen

      Waterhoofd
      Hydrocefalie
      Hydrocephaly
      Normale druk hydrocefalie
      NPH
      Ventriculomegaly

    • Hoe wordt het vastgesteld?

      Een arts kan aan hydrocefalus denken als iemand kenmerken heeft zoals die hierboven staan.

      Dan kunnen er verschillende onderzoeken worden gedaan. 
      Bij pasgeboren kinderen kan bijvoorbeeld echo-onderzoek van het hoofd gedaan worden. Bij oudere kinderen en volwassenen kan ook een CT-scan of een MRI-scan worden gemaakt. Met de uitslag van die onderzoeken en de kenmerken die iemand heeft kan vastgesteld worden dat iemand hydrocefalus heeft.

      Met DNA-onderzoek kunnen erfelijke afwijkingen in genen worden gevonden die een belangrijke rol spelen in het ontstaan van hydrocefalus. 

    • Is er een behandeling?

      Welke behandeling iemand met hydrocefalie krijgt verschilt tussen personen en hangt ook af van de oorzaak.

      Hydrocefalie kan worden behandeld door met een operatie een buisje (shunt of drain) in de hersenkamers te plaatsen. Dan kan het hersenvocht weglopen. De druk in de hersenen neemt dan af. De behandeling kan de klachten verhelpen. Kijk voor informatie op de website van de Nederlandse Vereniging voor Neurologie. 

    • Hoe vaak komt het voor?

      Ongeveer 3 van de 1000 pasgeboren kinderen in Nederland heeft een waterhoofd. 

    • Wat is de oorzaak?

      Er zijn veel verschillende oorzaken van hydrocefalus. Dat zijn erfelijke en niet-erfelijke oorzaken.

      Vooral bij aangeboren hydrocefalie kunnen ook erfelijke oorzaken een belangrijke rol spelen. Een voorbeeld daarvan zijn afwijkingen in het CCDC88C-gen. Dat gen ligt op chromosoom 14, op de lange (q) arm, op plek 32.11-32.12 (14q32.11-q32.12).

      Er zijn nog andere genen waarin afwijkingen kunnen zitten die een belangrijke rol kunnen spelen bij het ontstaan van hydrocefalie. Door die afwijkingen kan iemand ook nog andere kenmerken hebben.

      Aangeboren hydrocefalus kan een kenmerk zijn van bijvoorbeeld een Chiari malformatie, achondroplasie, mucopolysaccharidose I (MPS I), Walker-Warburg syndroom, craniosynostose of neuralebuisdefecten. 
      Of omdat de moeder tijdens de zwangerschap toxoplasmose heeft gehad.

      Niet-erfelijke oorzaken zijn bijvoorbeeld te weinig foliumzuur bij het begin van de zwangerschap, hersenbloedingen, infecties, of hersentumoren.
      De oorzaak van NPH (normale druk hydrocefalie) is waarschijnlijk ouderdomsverschijnselen.

    • Is het erfelijk?

      Erfelijke afwijkingen in genen die een oorzaak kunnen zijn van aangeboren hydrocephalus kunnen op verschillende manieren erfelijk zijn.

      Afwijkingen in het CCDC88C-gen zijn erfelijk op een autosomaal recessieve manier. Dit betekent dat een kind aangeboren hydrocephalus kan krijgen als hij of zij van allebei de ouders het gen met de afwijking in het gen heeft gekregen.

    • Kinderwens

      Komt hydrocefalie in de familie voor? Wil je zwanger worden en weten of het in jullie familie erfelijk is? Dan kun je erover praten met je arts. Die kan je verwijzen naar een erfelijkheidsarts (klinisch geneticus). Die kan je mogelijk informatie op maat geven. 

    • Updatedatum

      18 februari 2025