Carpenter syndroom
Bij het Carpenter syndroom zijn sommige botten van de schedel te vroeg aan elkaar vast gegroeid. Mensen met dit syndroom lijken in hun gezicht vaak meer op elkaar dan op hun familie. Ze hebben vaak ook dezelfde afwijkingen aan de vingers en tenen. De oorzaak van Carpenter syndroom is een foutje in een gen. De kenmerken kunnen verschillend zijn. Ook binnen een familie. Ook hoeveel klachten iemand heeft, kan van persoon tot persoon verschillen.
De schedel is opgebouwd uit stukken bot. Die stukken raken elkaar bij de randen. In de eerste jaren van je leven zitten die stukken bot nog los van elkaar. Zo kunnen je hersenen en je schedel groeien. Op de plekken waar de botten aan elkaar groeien, komt er een naad.
Maar bij Carpenter syndroom groeien sommige botten te vroeg aan elkaar vast, op die plekken is de naad vaak te voelen. Als dat gebeurt, krijgt iemand een craniosynostose. Dan krijgt de schedel een andere vorm.
Bij dit syndroom heeft de schedel vaak een puntige vorm. Soms heeft de schedel de vorm van een klaverblad. Soms ziet de linkerkant van het gezicht van iemand met Carpenter syndroom er niet hetzelfde uit als de rechterkant.
Een deel van de kinderen heeft kleinere ogen. De buitenste ooghoeken wijzen soms naar beneden. De ruimte tussen de wenkbrauwen en boven de neus kan platter zijn. Verder kunnen de oren lager aan het hoofd vast zitten. Sommige kinderen hebben problemen met zien en/of horen. En soms hebben ze een kleinere onder- en/of bovenkaak. Ook kan een kind kleinere melktanden hebben. De meeste mensen met Carpenter syndroom hebben een verstandelijke beperking.
Mensen met Carpenter syndroom hebben vaak meer dan 10 vingers of tenen (polydactylie). Of vingers of tenen zitten voor een deel aan elkaar vast (syndactylie). Er kan ook iets aan de hand zijn met de heupen, de rug of de knieën. Een enkele keer krijgen kinderen last van overgewicht. Sommige kinderen worden geboren met een navelbreuk. Enkele kinderen worden geboren met een afwijking van het hart. Soms zitten de organen in de borstkas en buik (voor een deel) verkeerd om (situs inversus). Jongens hebben vaak afwijkingen aan hun geslachtsorganen zoals niet-ingedaalde teelballen (cryptorchisme).
Iemand met Carpenter syndroom kan ook kenmerken hebben die hier niet genoemd worden.
Mensen met Carpenter syndroom worden soms minder oud dan mensen zonder dit syndroom.
Heb je een vraag? erfolijnerfocentrum.nl (subject: Vraag, body: Mail%20ons%20uw%20vraag%3B%20binnen%205%20werkdagen%20ontvangt%20u%20een%20antwoord.%20%0A%0AMijn%20vraag%20is%3A%20%0A) (Mail) ons.
-
Andere namen
Carpenter syndrome
Acrocefalopolysyndactyly type II
ACPS II -
Hoe wordt het vastgesteld?
Dokters kunnen Carpenter syndroom vaststellen als een kind kenmerken zoals die hierboven staan. Samen met de uitslag van een MRI- of CT-onderzoek van de schedel, de handen en de voeten en DNA-onderzoek.
-
Is er een behandeling?
Carpenter syndroom gaat niet over. Dokters kunnen operaties doen aan het schedel, het gezicht, en de handen. En gehoorapparaten kun helpen als een kind niet goed hoort. Als er iets aan de hand is met het hart, is het mogelijk een operatie te doen of kunnen medicijnen gegeven worden.
Kijk voor meer informatie over de behandeling ook in de Patiëntenversie van de Richtlijn behandeling en zorg voor craniosynostose.
-
Hoe vaak komt het voor?
Over de hele wereld zijn er meer dan 70 mensen met het Carpenter syndroom.
-
Wat is de oorzaak?
De oorzaak van Carpenter syndroom is een foutje in het RAB23-gen of het MEGF8-gen.
Het RAB23 gen ligt op chromosoom 6, op de korte (p) arm op plek 12.1 (6p12.1). Het MEGF8 gen ligt op chromosoom 9, op de lange (q) arm op plek 13.2. (9q13.2).Onderzoekers weten nog niet hoe de foutjes in deze genen kunnen zorgen voor de klachten van dit syndroom.
-
Is het erfelijk?
Ja, het Carpenter syndroom is erfelijk. Om dit syndroom te krijgen moet je van allebei je ouders het gen met het foutje erven. Dit heet autosomaal-recessieve overerving.
-
Kinderwens
Heb je kans op (nog) een kind met Carpenter syndroom en wil je een kind? Dan heb je misschien verschillende keuzes. Je kunt erover praten met je dokter. Als het nodig is, kan hij of zij je verwijzen naar een erfelijkheidsarts. Het gesprek over de verschillende keuzes kun je voorbereiden.
Wil je misschien embryoselectie (PGT) laten doen? Dan kun je dat met een gynaecoloog of erfelijkheidsarts bespreken. Deze arts kan je verwijzen naar PGT Nederland. De artsen van PGT Nederland kunnen je vertellen of PGT mogelijk is.
-
Meer info voor patiënten
- LAPOSAInformatie en lotgenotencontact
- Patiëntenversie Richtlijn behandeling en zorg voor craniosynostose (maart 2022)Mariët Faasse MSc (LAPOSA) en prof.dr. I.M.J. Mathijssen
- Patiënteninformatie Craniofaciale aandoeningen (2017)Patiëntenversie van de Zorgstandaard voor patiënten en hun naasten
- CraniosynostosisInformatie geschreven door een kinderneuroloog
- Huisartsenbrochure Craniosynostose (2021)Bij deze brochure horen een apart te downloaden brief voor de huisartsbrief voor de patiënt
- MedlinePlus GeneticsInformatie in het Engels
- Genetic and Rare Diseases Information Center (GARD)Informatie in het Engels met een overzicht van hoe vaak bepaalde kenmerken voorkomen
-
Meer info voor artsen
- Huisartsenbrochure Craniosynostose (2021)Ook informatie over consultatie en verwijzing
- Richtlijn CraniosynostoseFederatie Medisch Specialisten. Voor deze richtlijn is gekeken naar de behoeften van ouders en zorgverleners over de inrichting van de zorg bij niet-syndromale en syndromale craniosynostose
- Zorgstandaard Craniofaciale Aandoeningen (2019)Kwaliteitsstandaard voor zorgverleners
- ERN CranioInfomatie van het European Reference Network
- Orphanet
- OMIMFenotypische reeks
-
Expertisecentra
- Expertisecentra voor deze aandoening:
-
- Erasmus MC Craniofaciaal Expertisecentrum
- Afdeling Plastische, Reconstructieve en Handchirurgie
- Dr. Molewaterplein 40
- 3015 GD ROTTERDAM
- +31 (0)10 703 6393
- cranio@erasmusmc.nl
- Orpha.net Expertlink
-
- Radboudumc Expertisecentrum voor Craniofaciale Aandoeningen
- NCCN - Neurochirurgisch Centrum Nijmegen
- Geert Grooteplein-Zuid 10
- 6525 GA NIJMEGEN
- +31 (0)24 361 6604
- Orpha.net Expertlink
- De expertisecentra hieronder richten zich op de groep van aandoeningen waar de aandoening onder valt, of op kenmerken die bij de aandoening kunnen horen:
-
- Erasmus MC-Amsterdam UMC Expertisecentrum Genetische Obesitas
- Amsterdam UMC
- Meibergdreef 9
- 1105 AZ AMSTERDAM
- +31 (0)20 566 9111
- ecza@amsterdamumc.nl
- Orpha.net Expertlink
-
- Erasmus MC-Amsterdam UMC Expertisecentrum Genetische Obesitas
- Polikliniek Kinderendocrinologie
- Dr. Molewaterplein 40
- 3015 GD ROTTERDAM
- +31 (0)10 703 6643
- bo.sophia@erasmusmc.nl
- Orpha.net Expertlink
-
- AECO - Amsterdam UMC Expertisecentrum Ontwikkelingsstoornissen
- Kinderpolikliniek Klinische Genetica
- Meibergdreef 9
- 1105 AZ AMSTERDAM
- +31 (0)20 566 8000
- Orpha.net Expertlink
-
- ENCORE - Expertisecentrum Erfelijke Neuro-Cognitieve Ontwikkelingsstoornissen Rotterdam, Erasmus MC
- Afdeling Algemene Kindergeneeskunde
- Dr. Molewaterplein 40
- 3015 GD ROTTERDAM
- +31 (0)10 703 6146
- secretariaatalkg@erasmusmc.nl
- Orpha.net Expertlink
-
- Radboudumc Expertisecentrum voor Aangeboren Ontwikkelingsstoornissen
- Sectie Klinische Genetica
- Geert Grooteplein-Zuid 10
- 6525 GA NIJMEGEN
- +31 (0)24 361 3946
- erfelijkheid@radboudumc.nl
- Orpha.net Expertlink
-
- LUMC-Juliana Kinderziekenhuis-Reinier de Graaf Gasthuis Expertisecentrum voor Zeldzame Aangeboren Afwijkingen en Verstandelijke Beperking
- LUMC - Leids Universitair Medisch Centrum
- Albinusdreef 2
- 2333 ZA LEIDEN
- +31 (0)71 526 9111
- Orpha.net Expertlink
-
- LUMC-Juliana Kinderziekenhuis-Reinier de Graaf Gasthuis Expertisecentrum voor Zeldzame Aangeboren Afwijkingen en Verstandelijke Beperking
- Juliana Kinderziekenhuis
- Els Borst-Eilersplein 275
- 2545 AA DEN HAAG
- +31 (0)70 210 0000
- Orpha.net Expertlink
-
- LUMC-Juliana Kinderziekenhuis-Reinier de Graaf Gasthuis Expertisecentrum voor Zeldzame Aangeboren Afwijkingen en Verstandelijke Beperking
- Reinier de Graaf Gasthuis
- Reinier de Graafweg 5
- 2625 AD DELFT
- +31 (0)15 260 3060
- Orpha.net Expertlink
-
- UMC Utrecht Expertisecentrum voor Skeletmalformaties & Mobility Clinic
- Polikliniek Kinderorthopedie
- Heidelberglaan 100
- 3584 CX UTRECHT
- +31 (0)88 756 7470
- kinderORSK@umcutrecht.nl
- Orpha.net Expertlink
-
Updatedatum
10 september 2025